Vaskrs je najveći hrišćanski praznik, dan Hristovog vaskrsnuća. Kod vjernika, koji Vaskrs slave po Julijanskom kalendaru.
Vuk Karadžić, u svom “Rječniku”, za glavni naziv ovog praznika je uzeo Vaskrsenije, ali pominje i druge nazive Vaskrsenje, Uskrs, Vazam, Veligdan. U njegovoj zbirci poslovica, u jednoj se sreće prvi navedeni naziv, a u dvije – Uskrs.
Kucanje jajima
Na stolu stoji ukrašena činija sa ofarbanim jajima. Domaćin prvi uzima jedno jaje, a za njim svi ukućani. Tad nastane veselje i takmičenje čije je jaje najjače. To predstavlja veliku radost za djecu. Prilikom tucanja izgovara se, takođe, – “Hristos Vaskrse” i “Vaistinu Vaskrse”. Na Vaskrs se prvo jede kuvano vaskršnje jaje, a onda ostalo jelo.Toga dana, ako gost dođe u kuću, prvo se dariva farbanim jajetom, pa se onda poslužuje ostalim ponudama.
U hrišćanskom svijetu Vaskrs je najveći praznik. Uvijek pada u nedelju, a za njega se vežu mnogi običaji i rituali. Od mjesta do mjesta variraju običaji, a ovo su neki kojih biste se trebali pridržavati:
Za Vaskrs valja ustati rano ujutru, a ne otići na spavanje prije ponoći. Ukoliko bi se otišlo na spavanje prije ponoći, to bi značilo da će do narednog Vaskrs osoba da bude pospana i nesklona poslu;
Ujutru se valja umiti vodom u kojoj je potopljen dren, zdravac, bosiljak i crveno vaskršnje jaje.
Djecu valja dotaći crvenim jajetom – da budu crvena i zdrava tokom godine, prenosi Stil. Poslije posta, prvo se treba omrsiti vaskršnjim jajetom.
Na Vasksrs, rano ujutru ljudi su odlazili u crkve na jutrenje (u Rusiji je bio običaj da ako se neko uspava i ne dođe na jutrenje u crkvu, idu po njega, polivaju ga vodom, ili ga bacaju u reku. U 17. veku, Sinod Ruske crkve je posebnim ukazom zabranio sprovođenje ovog običaja, koji je dovodio i do smrtnih stradanja ljudi). Posle ručka ljudi su se okupljali kod Crkve, a ako u selu nema crkve, pod zapis (sveto drvo). U nekim selima južnog Banata, Bačke i Srema, po ulicama gdje je prolazila litija palili su vatre ili svijeće u prozorima. Vatre za Uskrs su obavezno paljene kod katolika;
Ako Vaskrs padne prije Đurđevdana nije se jelo jagnjeće meso.
Za Vaskrs se mese posebni hljebovi. U istočnoj Srbiji i nekim dijelovima Vojvodine peku se lepinje sa umetnutim cijelim jajetom (kovržanjak), koje su međusobno razmjenjuju sa prijateljima. Na dan Vaskrsa jaja i slatkiši se kriju po dvorištu i kući, pa djeca traže skrivene darove.
Na dan Vaskrsa neizostavno je i kucanje ili tucanje jajima. Jaja se najprije tucaju vrh u vrh, a poslije šotku u šotku. Onaj ko razbije tuđe jaje uzima ga za sebe. Inače, u Banatu uskršnja jaja nisu davana pastirima (ovčarima, svinjarima) da ne bi stoka bolovala u toku godine.
